niedziela, 05 styczeń 2025 23:35

Po kim dziecko dziedziczy?

Dziecko dziedziczenie Dziecko dziedziczenie fot: pexels

Naukowcy od lat badają, w jaki sposób cechy fizyczne, osobowość oraz predyspozycje zdrowotne są dziedziczone przez dzieci. Okazuje się, że pewne cechy są bardziej związane z genami matki, a inne z ojca. Przykłady to inteligencja, początek dojrzewania płciowego czy problemy ze snem.

Spis treści:

Jak geny wpływają na cechy dziecka?

Każdy człowiek posiada około 20 000 genów, które decydują o wyglądzie, zdrowiu i zachowaniu. Niektóre cechy, takie jak kolor oczu czy piegi, są kontrolowane przez pojedyncze geny. Inne, jak wzrost czy kolor włosów, zależą od współdziałania wielu genów.

Dziedziczenie genów może odbywać się na różne sposoby:

  • Geny dominujące - wystarczy jeden gen od któregoś z rodziców, aby cecha została przekazana, np. brązowe oczy.
  • Geny recesywne - oboje rodzice muszą przekazać dany gen, aby cecha się ujawniła, np. niebieskie oczy.
  • Dziedziczenie sprzężone z chromosomem X - geny znajdujące się na chromosomie X wpływają na takie cechy jak inteligencja czy skłonność do chorób.

Inteligencja

Badania sugerują, że inteligencja jest dziedziczona głównie przez matkę. W 2006 roku naukowcy z Medical Research Council Social and Public Health Sciences Unit w Glasgow przeanalizowali dane od 12 686 osób. Wyniki pokazały, że IQ badanych różniło się średnio tylko o 15 punktów od IQ ich matek.

"Największym wskaźnikiem inteligencji u dziecka jest poziom IQ jego matki." - Medical Research Council

Przykładem mogą być aktorka Jodie Foster i jej synowie. Jodie, która ma IQ na poziomie 132, jest znana z wysokiej inteligencji i sukcesów edukacyjnych. Jej synowie również wykazują wybitne zdolności – jeden z nich studiuje na Uniwersytecie Yale, drugi pracuje naukowo w Princeton.

Początek dojrzewania

Z kolei na wczesne dojrzewanie płciowe większy wpływ mają geny ojca. Badanie z 2013 roku wykazało, że mutacje w genie MKRN3, dziedziczone po ojcu, mogą przyspieszać dojrzewanie u dzieci. Mutacje te powodują wcześniejsze rozpoczęcie dojrzewania, np. przed 8. rokiem życia u dziewczynek.

"Mutacje genu MKRN3 dziedziczone po ojcu mogą przyspieszać dojrzewanie u dzieci." - New England Journal of Medicine

Skłonność do problemów ze snem

Jeśli ktoś w rodzinie cierpi na bezsenność, możliwe, że odziedziczył tę skłonność po matce. Badania wskazują, że aż 35 procent osób z bezsennością ma matkę, która również cierpi na tę przypadłość. Genetyczne predyspozycje mogą zwiększać ryzyko wystąpienia problemów ze snem, choć nie są jedynym czynnikiem.

"Bezsenność jest często przekazywana z matki na dziecko." - Journal of Child Psychology and Psychiatry

Problemy ze snem mogą być również spowodowane przez różnorodne czynniki środowiskowe, takie jak stres, dieta czy styl życia. Niemniej jednak badania wskazują, że geny odgrywają kluczową rolę w predyspozycjach do bezsenności.

 

Źródło: Daily Mail